تحلیل متن «نامۀ امیر مسعود به آلتونتاش خوارزمشاه» از تاریخ بیهقی بر اساس نظریة کنش گفتارِ جان راجرز سرل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 جامعه المصطفی العالمیه

2 پیام نور مشهد

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.29252/kavosh.2020.1742

چکیده

متن‌های ادبی دارای لایه‌های معنایی متعددی هستند. مخاطب باید منظور گوینده یا نویسنده را از متن استخراج کند. ذهن انسان به طور خودآگاه و ناخودآگاه فرایندهایی را در خدمت می‌گیرد تا به این هدف برسد. چگونگی استخراج معنا و منظور نهفته در یک متن از دیرباز از سوی متخصّصان شاخه‌های متعدد علوم انسانی از جمله زبانشناسی و زیر شاخه‌های آن مورد توجه بوده است. نظریۀ «کنش گفتار» یکی از راهکارهای به دست آوردن معانی پوشیدۀ متن است. تاریخ بیهقی یکی از متون کهن نثر فارسی است که به لحاظ شیوۀ نگارش، یکی از متون طراز اول ادبیات به شمار می­رود که بلاغت گفتار و توانایی خارق‌العادۀ ابوالفضل بیهقی نویسندۀ آن را نشان می‌دهد. در این پژوهش، «نامۀ سلطان امیر مسعود به آلتونتاش خوارزمشاه» در تاریخ بیهقی بر اساس نظریة کنش گفتار و طبقه بندی پنج‌گانۀ جان راجرز سرل (JohnRogers Searle) تجزیه وتحلیل شده و فراوانی هریک از کنش‌های موجود در متن بررسی شده است. این نظریه بر پایۀ معنی شناسی کاربردی استوار است و در حوزۀ تحلیل گفتمان قرار دارد.بررسی نامۀ امیرمسعود براساس نظریۀ مذکور نشان داد که نویسنده در این نامه از کنش‌های گفتاری و ترغیبی به میزان زیاد و از کنش عاطفی به میزان کمتری استفاده کرده است و این امر بیانگر اهداف پنهانی و پوشیدة نویسندة نامه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

TThe Analysis of Sultan Amir Masoud’s letter to Kharazmshah Altontash from The History of Beyhaqi based on speech act theory of John Rogers Searle.

نویسندگان [English]

  • zahra samaee 1
  • Mohammad Javad Erfan Beizaie 2
  • hasan bassak 3
1 Almustafa International University
2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Payame Noor University of Mashhad
3 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Payam Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Literature texts have numerous meaning layers and pragmatic interpretations. The reader must extract the intent of the writer or narrator from the text. Human minds use different processes consciously and unconsciously to achieve this goal. The specialists of multiple fields in humanities, such as linguistics and its subsets have had a high regard for how to extract meanings and the hidden intent in a text from the past. The notion of speech act is one of the solutions for understanding the hidden meanings of a text. The history of Beyhaqi is one of the ancient texts which is considered as one of the best literary texts because of its style that indicates the fluency and excellent ability of its writer, Beyhaqi. This research has analyzed “Sultan Amir Masoud’s letter to kharazmshah Altontash” from the history of Beyhaqi based on speech act theory. This notion is constantly used in applied semantics and is located within discourse analysis domain. In this letter, the writer has used more directive acts compared with fewer expressive acts that indicates various meanings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • speech act
  • discourse analysis
  • The history of Beyhaqi
  • John Rogers Searle
  • Sultan Masoud

مراجع

  1. الف)کتاب­ها:

    1. بیهقی، ابوالفضل. (1388). تاریخ بیهقی، مقدمه،تصحیح،تعلیقات،توضیحات وفهرست‌ها، محّمد جعفریاحقی، مهدی سیّدی.چاپ چهارم. تهران: سخن.
    2. صفوی، کورش.(1379). درآمدی بر معنی شناسی، تهران: سوره مهر.
    3. فرکلاف، نورمن.(1387). تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمۀ فاطمه شایسته پیران و دیگران، تهران: دفتر مطالعات و توسعۀ رسانه‌ها.

    ب)مقالات:

    1. پهلوان نژاد، محمدرضا. ناصری مشهدی، نصرت. 1387. « تحلیل متن نامه ای از تاریخ بیهقی با رویکرد معنی شناسی کاربردی و نامۀ سران تگیناباد به امیرمسعود». مجلّۀ ادبیات و علوم انسانی، (62):37- 58.
    2. راد نژاد، حسین. (5-1394).« تحلیل معناشناسی نامه‌های تاریخ بیهقی با تأکید بر الگوی معنی شناسی کاربردی» پایان نامۀ کارشناسی ارشد. مشهد: دانشگاه پیام نور.
    3. قدسی، محدثه. یاحقی، محمدجعفر. پورخالقی چترودی، مه‌دخت. 1393.«بررسی متن نامۀ مسعود غزنوی به ارسلان خان در تاریخ بیهقی با روش تحلیل گفتمان انتقادی». مجلّۀ علمی- پژوهشی جستارهای ادبی. (1384): 71-102.

    ج) منابع لاتین:

    1. Austin. J. L, (1962) how to Do Things with words, Oxford University Press, Oxford.
    2. Barber, Alex & Stainton Robert J. (2010). Concise Encyclopedia of Philosophy of Language & Linguistics, Cambridge University, Cambridge.
    3. Bussmann Hadumod. (1996). Routledge Dictionary of Language and Linguistics, Routledge, London & New York.
    4. Caputo, John D. (1997). Deconstruction in a Nutshell: A Conversation With Jacques Derrida. New York: Fordham University Press.
    5. Chomsky, Noam. (1986). Knowledge of language. Westport: Praeger Publishers.
    6. Chruczczewski. P.P. (2006 ). Grice, Herbert Paul. In Encyclopedia of Language & Linguistics ( Second Edition). Editor-in-chief: Keith Brown. Elsevier Ltd. P 3941.
    7. Brown, G. and Yule, G). 1989 ( Discourse Analysis, Cambridge University Press,
    8. Cambridge, New York and Oakleigh,
    9. Levinson, S.C. (1997) pragmatics, Cambridge University Press, New York.
    10. Pilkington, Adrian. (2000). Poetic Effects: A Relevance Theory Perspective. Amsterdam: John Benjamins Publishing Cooperation.
    11. Richards, Jack c. & Schmidt, Richards. (2002), Longman Dictionary Of Language Teaching & Applied Linguistics, Longman, London.
    12. Searle. J. R. (1999) Speech Acts: An Essay in the Philosophy of Language, Cambridge University Press, Cambridge, New York and Melbourne,
    13. Thomas, Jeeny. (2013). Meaning in Interaction: an Introduction to Pragmatics, Routledge, London & New York.
    14. Whitla, William. (2010). The English Handbook: A Guide to Literary Studies. Oxford: Blackwell.
    15. Wiegandt, Kai. (2004). Theories of Irony- Sperber and Wilson, Blackmore, Clark. Norderstedt Germany: Druck and Binding Books.

     

کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی
دوره 20، شماره 43 - شماره پیاپی 43
زمستان 1398
اسفند 1398
صفحه 159-184

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار