بررسی الگوی زن غربی و تأثیر آن بر محیط زیست ایران در رمان «داستان یک شهر» احمد محمود با نگاهی به گفتمان قدرت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز. ایران.

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز. ایران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز. ایران

10.29252/kavosh.2023.19907.3399

چکیده

سیاست­گذاری­ های دوره پهلوی اوّل با تأثیرپذیری از گفتمان­ های مختلفی شکل‌گرفت؛ یکی از آن ­­ها قانون کشف حجاب بود که با ایجاد نابسامانی تأثیرات نامطلوبی را بر محیط زیست طبیعی، مصنوعی و اجتماعی ایران بر جای گذاشت. در این مقاله نمود آن در رمان «داستان یک شهر» احمد محمود بررسی خواهد شد. از این­ رو با روش تحلیلی-توصیفی با نگاهی به جامعه و طبیعت، اعمال الگوی زن غربی در ایران و تأثیر آن بر محیط زیست طبیعی و انسانی بررسی می‌گردد تا به این سؤالات پاسخ داده شود: پیامدهای قدرتی که در تضاد با ساختار جامعه­ است، چگونه بر تمام سطوح آن تأثیر ­می ­گذارد؟ و در کل مواجهه مردم بندر لنگه با فرآیند بهنجارسازی‌شده در فرهنگ غربی یعنی کشف حجاب چگونه است که در آن، زنان به سوژه­هایی تبدیل شده­اند که بر سایر ارکان محیط زیست تأثیرگذارند؟ نتایج پژوهش، حاکی از آن است که اعمال فرآیند بهنجارسازی‌شدة فرهنگ غربی، چون در تقابل با فرهنگ سنّتی ایرانی-اسلامی بود، مقاومت­هایی را در افراد جامعه شکل داد و تأثیرات نامطلوبی بر محیط زیست طبیعی، اجتماعی و مصنوعی ایران بر جای ­گذاشت. تأثیری که نمود آن را در دگرگونی بهره­برداری از دریا مانند تجارت‌نکردن تاجران معتبر و حضور ماهیگیران غیربومی و پاره‌کردن تور ماهیگیران بومی و پرکردن سردخانه­هایشان از ماهی، آلودگی تصویری همچون تغییر نمای بازار، فساد زنان و مردان، مهاجرت افراد، تأثیر گذاشتن بر تجارت با دنیا و روی‌آوردن به قاچاق مشاهده می‌شود. چنین تأثیراتی از یک جهت نشان از نقش حیاتی دریا در زندگی ساکنان بندر لنگه دارد و از طرف دیگر نشان‌می­ دهد که اهالی بندر لنگه فاعل ­های معناپذیر و موضوع اطاعت‌پذیر قدرت نیستند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Study of the Western woman as a role model and its effect on Iran's environment in the novel "The Story of a City" by Ahmad Mahmoud with a focus on the discourse of power

نویسندگان [English]

  • fatemeh hayatdavoodi 1
  • asad abshirini 2
  • Mohammadreza Salehimazandarani 3
  • Manouchehr Jokar 3
1 Ph.D. student of Persian language and literature of Shahid Chamran University of Ahvaz. Ahvaz Iran.
2 Assistant Professor of Persian Language and Literature of Shahid Chamran University of Ahvaz.Ahvaz. Iran
3 Associate Professor of Persian Language and Literature of Shahid Chamran University of Ahvaz.Ahvaz. Iran
چکیده [English]

The policies in the first Pahlavi period were influenced by various discourses, one of which was the law of banning hijab (unveiling women), which created disorders and left adverse effects on natural, artificial and social environments of Iran. The present study uses a descriptive-analytical method to look at the society and the natural human environment of Iran under the influence of Western woman as a role model. It seeks to answer the questions ‘what are the consequences of the conflict between power and the social structure?’ and ‘how does this conflict affect the society at different levels?’ As the results indicate, the normalization of Western culture was in contrast to the traditional Iranian-Islamic culture, thus raising resistance in the society and exerting adverse effects on the natural, social and artificial environment of Iran. This led to the perverted use of seaside, visual pollution, corruption of men and women, immigration of people, effects on the trade with the world, and smuggling.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Western woman role model
  • Environment
  • Discourse of power
  • Story of a City
  • Ahmad Mahmoud

مراجع

  1. الف) کتاب­ها

    1. آبراهامیان، یراوند (1378)، ایران بین انقلاب (از مشروطه تا انقلاب اسلامی)، ترجمة کاظم فیروزمند، حسن شمس­آوری و محسن مدیر شانه­چی، تهران:‌ مرکز.
    2. آشتیانی، منوچهر (1383)، جامعه­شناسی شناخت: مقدمات و کلیات، تهران: قطره.
    3. بری، اسمارت (1385)، میشل فوکو، مترجمان: لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: اختران.
    4. بیگدلو، رضا (1396)، جریان فرهنگی ایران معاصر (1357 ـ 1340)، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
    5. پوینده، محمّدجعفر (1377)، درآمدی بر جامعه­شناسی ادبیّات (مجموعه مقالات: گزیده و ترجمه)، تهران: نقش جهان.
    6. چسنکو، د (1356)، جامعه و طبیعت (علم، فرهنگ و زبان)، ترجمة محمّدتقی فرامرزی، تهران: شباهنگ.
    7. دریفوس، هیوبرت و پل رابینو (1379)، میشل فوکو فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک با مؤخره­ای به قلم میشل فوکو، ترجمة حسین بشیریه، تهران: نی.
    8. ساتون، فیلیپ دبلیو (1393)، درآمدی بر جامعه­شناسی محیط زیست، ترجمة صادق صالحی، تهران: سمت.
    9. فرهادپور، مراد؛ امید مهرگان و صالح نجفی (1392)، قانون و خشونت (گزیدة مقالات)، تهران:‌ رخ‌داد نو.
    10. فوکو، میشل (1392)، مراقبت و تنبیه (تولد زندان)، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
    11. _________ (1387 الف)، دانش و قدرت، ترجمة محمّد ضیمران، تهران: هرمس.
    12. _________ (1387 ب)، نیچه، تبارشناسی، تاریخ، در متن­های برگزیده از مدرنیسم تا پست­مدرنیسم، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
    13. ________ (1388)، پیدایش کلینیک، دیرینه­شناسی ادراک پزشکی، ترجمة یحیی امامی، تهران: نقش و نگار.
    14. ________ (1380)، دیرینه­شناسی دانش، ترجمة نیکو سرخوش، لندن: روتلج.
    15. ________ (1389)، تئاتر فلسفه: گزیده­ای از درس گفتارها، کوتاه­نوشت­ها، گفت‌وگوها و... میشل فوکو، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
    16. _______ (1390 الف)، اراده به دانستن، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
    17. _______ (1390 ب)، باید از جامعه دفاع کرد: درس گفتارهای کلژ دوفرانس 1975-1976، ترجمة رضا نجف­زاده، تهران: رخ­داد نو.
    18. کچویان، حسین (1382)، فوکو و دیرینه­شناسی دانش، تهران: دانشگاه تهران.
    19. مدرّسی، فاطمه (1390)، فرهنگ توصیفی نقد و نظریه­های ادبی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    20. محمود، احمد (1382)، داستان یک شهر، تهران: معین.
    21. میلر، پیتر (1384)، سوژه، استیلا و قدرت، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
    22. میلز، سارا (1398)، میشل فوکو، ترجمة مرتضی نوری، تهران: مرکز.
    23. یوسفی، حسین و همکاران (1396)، محیط زیست و سلامت انسان، تهران:‌ تالاب.
    24. یونگ، کارل گوستاو (1391)، خود ناشناخته (فرد در جامعة امروزی)، ترجمة مهدی قائنی، تهران: جامی.

    ب) مقالات

    1. آقاگل­زاده، فردوس (1386)، «تحلیل گفتمان انتقادی و ادبیات»، ادب­پژوهی، جلد 1، شماره­ 1، صص 27-17.
    2. بهیان، شاپور (1389)، «روش­شناسی میشل فوکو»، علوم اجتماعی (دانشگاه آزاد اسلامی-واحد شوشتر)، سال 4، شماره 8، صص 22-1.
    3. پورحسن‌درزی، فاطمه (1399)، «جریان­شناسی فرهنگی زنان فارغ­التحصیل از مدارس دخترانه غربی در ایران دوران قاجار و پهلوی اول مؤثر در کشف حجاب»، پژوهش در آموزش تاریخ، دورة 1، شمارة 2، صص 111-83.
    4. حیدری، فاطمه؛ مجتبی جعفری کاردگر (1401)، «بومی‌گرایی رئالیستی در اقلیم جنوب (مطالعۀ مورد پژوهانه: رمان «داستان یک شهر» احمد محمود)»، تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، دوره 14، شماره 51، صص 187- 156.
    5. کچویان، حسین و زائری، قاسم (1390)، «تبیین گفتمانی تبدیل‌شدن زنان به موضوع سیاست‌گذاری‌های رسمی در دورة رضاخان با تأکید بر نظریة نژادی»، زن در توسعه و سیاست، دورة 9، شمارة 2، صص 35-7.
    6. کشاورز شکری، عباس؛ خلیل اللهی، شهلا و مرضیه بختیاری (1394)، «بازنمایی هویّت دینی در رمان‌های پس از انقلاب اسلامی؛ مطالعة موردی: رمان داستان یک شهر اثر احمد محمود»، اندیشة سیاسی در اسلام، دوره 2، شماره 2 و 3، صص 120- 103.

    ج) پایان‌نامه

    1. شایسته­فرد، مرادعلی (1395)، گفتمان قدرت در رمان‌های همسایه­ها، داستان یک شهر و درخت انجیر معابد از احمد محمود بر اساس نظریة میشل فوکو، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه حکیم سبزواری، کتابخانة ادبیّات دانشگاه حکیم سبزواری.

    د) لاتین

    Appelrouth, S; Desfor E. L. (2008) Classical and contemporary sociological theory: text and readings, Pine Forge Press, an Imprint of Sage Publications, Inc.

    Shawver, L (2006) Dictionary for the Study of the Works of Michel Foucault, http://users.california.com/~rathbone/foucau10.htm Page 10 of 10.

    Foucault, M. (2002). Archaeology of Knowledge, Routledge.

    Foucault, M. (1988). Technologies of the self. In Technologies of the self: A seminar with Michel Foucault (Vol. 18), Edited by Luther H. Martin, Huck Gutman, Patrick H. Hutton, Tavistock Publication.

    Gaard, G (2017), Critical Ecofeminism, Published by Lexington Books.

    Glotfelty, C and Fromm, H (1995), The Ecocriticism Reader/ Landmarks In Liteerary Ecology, London: The university of Georgia press.

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار